De arbeidsongeschikte werknemer die onterecht weigert te re-integreren/werken; een volledige loonstop is gerechtvaardigd

De arbeidsongeschikte werknemer en het recht op loon
Indien een werknemer op medische gronden geheel of gedeeltelijk verhinderd is om de bedongen werkzaamheden te verrichten i.v.m. arbeidsongeschiktheid t.g.v. ziekte heeft de werknemer in beginsel gewoon recht op loon (cf. art.7:629 BW). Wil de werknemer voornoemde loonaanspraak behouden dan is het van belang dat de werknemer aan de voor hem geldende re-integratieverplichtingen voldoet. De re-integratieverplichtingen van werkgever laten we voor nu achterwege, evenals verplichtingen/aanspraken t.a.v. recht op loon tijdens ziekte die kunnen gelden op grond van een op de arbeidsovereenkomst toepasselijke CAO.

Re-integratieverplichtingen van de arbeidsongeschikte werknemer
O.b.v. de wet (Beleidsregels beoordelingskader poortwachter, BW, Arbowet) en jurisprudentie kunnen hoofdlijnen worden gedestilleerd m.b.t. de re-integratieverplichtingen van werknemer.

In het kader van de re-integratie is het uitgangspunt dat werknemer -indien de werknemer niet blijvend ongeschikt is voor eigen werk- in zijn eigen functie terugkeert, al dan niet in aangepaste vorm. Eén en ander cf. een plan van aanpak dat in overleg tussen werkgever en werknemer opgesteld dient te zijn. Actieve re-integratie door zowel werkgever als werknemer staat voorop. Als de ene partij initiatief neemt moet de andere partij, voor zover redelijkerwijs mogelijk, daarop ingaan en meewerken. Indien een bedrijfsarts adviseert dat een werknemer meer uren kan re-integreren/werken, zal het plan van aanpak daarop moeten worden aangepast. Dit kan problemen veroorzaken in het geval de werkgever het advies van de bedrijfsarts wil opvolgen maar een werknemer zich niet kan vinden in het oordeel van de bedrijfsarts en weigert meer uren te gaan re-integreren/werken, omdat hij van mening is dat hij daar toe nog niet in staat is. De vraag is; kan een werkgever tegen een dergelijke weigerachtige werknemer maatregelen treffen?

Werknemer weigert te re-integreren; wat kan de werkgever doen?
Een werkgever kan maatregelen treffen indien zijn werknemer onterecht weigert te re-integreren/werken. De werkgever kan de werknemer aanspreken op zijn re-integratieverplichting m.b.v. het oordeel van de bedrijfsarts en stellen dat sprake is van weigering tot re-integratie c.q. werkweigering als de werknemer niet aan zijn oproep voldoet om de voorgestelde re-integratie-/werkuren te komen werken. Indien de werknemer ten onrechte, zonder deugdelijke grond, medewerking aan re-integratie weigert, en het oordeel van de bedrijfsarts in de wind slaat, kan de werkgever onder meer de loonuitbetaling stopzetten op grond van art. 7:629 lid 3 aanhef en sub c BW.

Stopzetten loon; het gehele loon stopzetten of slechts het loon m.b.t. de uren die een werknemer wel kan re-integreren/werken maar dat weigert
In de praktijk was een discussie m.b.t. voornoemde loonmaatregel; welk gedeelte van het loon kan nu worden stopgezet? Slechts het loon m.b.t. de uren die werknemer weigert te re-integreren/werken of het gehele loon (dus ook de uren die werknemer wel werkt)? Aan de discussie lag een andersluidende interpretatie m.b.t. de formulering van 7:629 lid 3 aanhef en sub c BW ten grondslag.

Oordelen gerechtshoven Arnhem-Leeuwarden en ’s-Hertogenbosch
De gerechtshoven Arnhem-Leeuwarden en ’s-Hertogenbosch (vindplaatsen via rechtspraak.nl: ECLI:NL:GHARL:2013:5362 en ECLI:NL:GHSHE:2013:3341) hebben op 23 juli jl. meer duidelijkheid gegeven m.b.t. de vraag welk loon nu kan worden stopgezet.

Het gerechtshof Arnhem oordeelt dat een loonsanctie, omdat een werknemer zonder deugdelijke grond weigert te re-integreren/meer te werken, betrekking heeft op het gehele loon, en niet slechts met betrekking tot de uren die een werknemer niet re-integreert/werkt.

Overwogen wordt dat uit de memorie van toelichting, literatuur en in een deel van de (lagere) jurisprudentie m.b.t. art. 7:629 BW afgeleid kan worden dat volledige beëindiging van de loonbetaling voor de periode wanneer een werknemer weigert re-integratief werk te verrichten de hoofdregel is. Uit de wet zou niet blijken dat de loonstop betrekking heeft op het aantal uren waartoe een werknemer in staat wordt geacht passend werk te verrichten maar dit weigert. De wet spreekt over de tijd gedurende welke de werknemer de passende arbeid niet verricht en met het woord “tijd” wordt, mede gezien de andere in artikel 7:629 BW omschreven gevallen, bedoeld: de periode waarin het gedrag van de werknemer plaatsvindt. Indien de loonstop slechts betrekking zou hebben op het aantal uren waartoe een werknemer in staat werd geacht passend werk te verrichten maar dit heeft geweigerd, zou de sanctie voor een belangrijk deel zijn effect verliezen. De sanctie van loonstopzetting heeft immers als doel de werknemer te prikkelen om te gaan werken opdat hij zo snel mogelijk volledig hersteld zal zijn. Wanneer er niet op therapeutische basis zou worden gewerkt, duurt de arbeidsongeschiktheid langer voort en wordt er niets aan gedeeltelijke werkhervatting gedaan, terwijl de werknemer daartoe wel in staat is. Omstandigheden die meebrengen dat het vervallen van het recht op loondoorbetaling naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn zouden dit anders kunnen maken.

Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch komt tot hetzelfde oordeel, zij het via een iets andere redenering nu de casus afwijkt van de casus bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Het is uiteindelijk aan de Hoge Raad om deze arresten te bevestigen. In dat geval bestaat er echt volledige duidelijkheid hoe om te gaan met deze gevallen. Voor nu zullen echter de arresten van de gerechtshoven Arnhem-Leeuwarden en ’s-Hertogenbosch worden aangehaald ter rechtvaardiging van het volledig stopzetten van loon.

Mocht u o.a. meer willen weten over het treffen van loonmaatregelen t.a.v. arbeidsongeschikte werknemers neem dan contact op met één van onze arbeidsrecht specialisten.