Ook het Europees Hof lijkt er over uit: geen punitive damages bij auteursrechtinbreuk
Geregeld wordt er om juridisch advies gevraagd vanwege een claim van een auteursrechthebbende. Soms volkomen te goeder trouw en soms quasi onwetend is er – zonder toestemming van de auteur – een artikel of afbeelding gebruikt.
Nu valt er over het principe “mag niet” weinig te twisten: artikel 1 van de Nederlandse Auteurswet bepaalt dat enkel de maker, of diens rechtverkrijgende, het uitsluitend recht toekomt om zijn werk openbaar te maken en te verveelvoudigen.
Toestemming voor het gebruik van een artikel of afbeelding kan worden verkregen door middel van een auteursrechtoverdracht of door een licentie. Wanneer de auteur erachter komt dat zonder zijn toestemming gebruik is gemaakt van zijn werk, heeft hij op grond van de auteurswet de mogelijkheid om te eisen dat het werk wordt verwijderd en de schade wordt vergoed.
In zo’n geval is het volgens de Nederlandse wet voor de auteur alleen mogelijk om daadwerkelijk geleden schade vergoed te krijgen. Dit is vaak gelijk te stellen aan het bedrag dat betaald zou zijn aan licentiekosten, indien er wel toestemming was gevraagd en verkregen.
Toch vorderen rechthebbenden of diens advocaten vaak een schadevergoeding ter hoogte van twee- of driemaal de gebruikelijke licentievergoeding. Deze zogenoemde ‘punitive damages’ worden zo nu en dan door (lagere) rechters toegewezen. De gedachte hierachter is dat de inbreukmaker zou moeten worden beboet voor het onrechtmatige gebruik van het auteursrechtelijk beschermd materiaal.
De advocaat-generaal (‘AG’) bij het Europese Hof heeft onlangs – 24 november 2016 – geconcludeerd (welke visie door de rechters van het Europese Hof vaak wordt opgevolgd) dat in geval van een verwijtbare inbreuk enkel een passende vergoeding tot herstel van de schade kan worden gevorderd. Bij vermenigvuldiging van de gebruikelijke licentievergoeding ontbreekt het verband tussen inbreuk en de geleden schade. Dit is volgens de AG daarom niet toegestaan.
In Nederland werd door rechters veelal in lijn met de conclusie van de AG geoordeeld. Nu zal het – waarschijnlijk – ook in de rest van de EU gaan gelden, en dat is goed nieuws. In tegenstelling tot andere intellectuele eigendomsrechten wordt het Auteursrecht zelden begrensd door de (Europese) landgrenzen. Een uniforme toepassing van de regelgeving bij inbreuk op het auteursrecht is dan ook wenselijk.
Loont het dan om geen toestemming aan de maker te vragen, maar af te wachten totdat de maker je hierop aanspreekt? Nee, dat niet. De Europese Handhavingsrichtlijn, waarop de Nederlandse Auteurswet is gebaseerd, bepaalt namelijk dat op de inbreukmaker ook de volledige proceskosten van de auteursrechthebbende kunnen worden verhaald. Zo kun je bij het ongevraagde gebruik van een werk, dat met toestemming van de auteur een klein bedrag zou hebben gekost, op een flink bedrag uitkomen.
